TRANSPARENCA SI BAZË PËR QEVERISJE TË MIRË: U PREZANTUA RAPORTI RAJONAL PËR VITIN 2024 NË RRJETIN BALLKANIK I GAZETARISË INCETIGATIVE

I organizuar nga Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative (RrBGI), ngjarja online “Gjendja e Qasjes së Lirë në Informacion në Ballkanin Perëndimor – Një Përmbledhje për Vitin 2024” u mbajt më 30 qershor 2025. Ngjarja u mbështet nga Agjencia Austriake e Zhvillimit, dhe në të mori pjesë edhe Drejtoresha e Agjencisë për Mbrojtjen e të Drejtës për Qasje të Lirë në Informacione me Karakter Publik, Pllamenka Bojçeva. Gazetarët investigativë që e përdorin këtë të drejtë në punën e tyre, si dhe përfaqësuesit e institucioneve përkatëse nga të gjashtë vendet e rajonit që janë pjesë e këtij rrjeti, ndanë dhe shkëmbyen përvojat e tyre. U ndanë përvoja praktike në lidhje me procedurën e ankesës, mekanizmat mbikëqyrës dhe zbatimin e të drejtës për qasje të lirë në informacionin publik.

Fokusi ishte në raportin vjetor të RrBGI për vitin 2024, i cili tregoi se pavarësisht ekzistencës së një kuadri të fortë ligjor, heshtja e administratës, si dhe injorimi i të drejtës së publikut për të ditur, mbeten pengesa serioze për këtë të drejtë themelore demokratike dhe të garantuar kushtetutërisht. Pjesëmarrësit, pas prezantimit të Raportit, diskutuan sfidat dhe mundësitë për qeverisje transparente në vendet e rajonit. Në disa vende, si Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova, çdo kërkesë e tretë mbetet pa përgjigje, d.m.th. gazetarët përballen me heshtjen e administratës. Nga ana tjetër, Maqedonia e Veriut dhe Serbia tregojnë përparim në përgjegjësinë e institucioneve për të vepruar sipas kërkesave të paraqitura brenda afateve të përcaktuara me ligj. Duhet theksuar se Maqedonia e Veriut, për të dytin vit radhazi në raportin e RrBGI, tregon rezultatet më të mira midis vendeve të rajonit në zbatimin e qasjes së lirë në informacionin publik.

Drejtoresha e Agjencisë, Plamenka Bojçeva, në fjalimin e saj drejtuar pjesëmarrësve të pranishëm, theksoi se:

Mjetet dixhitale duhet të përdoren për një transparencë më të madhe proaktive të institucioneve;

Që transparenca të mos jetë vetëm një detyrim ligjor, por edhe një kulturë qeverisjeje dhe

Kur institucionet janë të hapura – besimi rritet dhe rreziku i abuzimeve zvogëlohet.

Mesazhi për qytetarët dhe institucionet është i qartë:

“Pyetni, informohuni, kërkoni njohuri – kjo është rruga drejt një qeverisjeje të pjekur, të përgjegjshme dhe të besueshme.”

Drejtoresha Bojcheva e përfundoi fjalimin e saj me mesazhin:

“Transparenca nuk është vetëm një detyrim administrativ – është një vendim për të qeverisur me qytetarët, jo mbi ta. Kjo është rruga drejt një qeverisjeje të pjekur, të përgjegjshme dhe të besueshme.”