PYETJET E BËRA MË SHPESH
1. Kujt dhe si mund t’i paraqes një kërkesë për qasje në informacione publike?
– Përgjigje: Kërkesa duhet t’i dorëzohet pronarit që e ka krijuar ose që ka informacionin e kërkuar. Aplikanti mund të kërkojë qasje në informacion me shkrim dhe në formë elektronike. Kërkuesi është i detyruar të deklarojë në kërkesë mënyrën e komunikimit të mëtejshëm me Pronarin e informacionit dhe atë verbalisht, me shkrim ose në formë elektronike. Nëse kërkuesi e paraqet kërkesën me shkrim drejtpërdrejt te Mbajtësi i informacionit, atëherë ai duhet të ketë një kopje të kërkesës në të cilën mbajtësi do të vendosë një vulë dëftese me datën e marrjes. Kur Kërkesa dorëzohet me shkrim dhe dërgimi i saj bëhet me postë, rekomandohet që ajo të jetë me postë rekomande. Në atë rast, dorëzimi do të jetë i rregullt nëse mbajtësi konfirmon marrjen dhe datën e pranimit të Kërkesës me nënshkrimin e tij dhe shërbimi postar do t’ia kthejë atë kërkuesit.
Mënyra e specifikuar e dorëzimit është e rëndësishme si për kërkuesin ashtu edhe për mbajtësin sepse afati për të vepruar sipas të njëjtës fillon nga dita e dorëzimit të kërkesës. Nëse Kërkesa dorëzohet në formë elektronike, mbajtësi duhet ta printojë dhe ta depozitojë në arkivin e tij. Procedura për të vazhdon pasi është dorëzuar me shkrim.
2. Nëse informacioni i krijuar nga poseduesi i informacionit në kryerjen e përgjegjësive të tij ligjore dhe për sigurimin e të cilit, në përputhje me ligjin dhe/ose aktin nënligjor (rregulloret, tarifat, listën e çmimeve, etj.) është parashikuar për Pagesa e një kompensimi të caktuar monetar, a mund t’i nënshtrohet kërkesës për akses falas në informacion?
– Përgjigje: Informacioni/dokumentet e krijuara nga Mbajtësi i informacionit dhe për dhënien e të cilave përcaktohet se kërkuesi duhet të paguajë një kompensim të caktuar monetar, nuk mund të jenë objekt i kërkesës për akses të lirë në informacione me karakter publik. Ato nuk janë informacion publik, por shërbime që, në përputhje me një ligj të veçantë, institucioni në fjalë u ofron, brenda kompetencave të tij, personave juridikë ose fizikë që kanë interes personal për të ushtruar një të drejtë ose për të marrë një shërbim të caktuar. Shërbime të tilla janë për shembull: Ekstraktet nga regjistrat e mbajtur nga Regjistri Qendror i RSM-së, ekstraktet nga DUP-ja e lëshuar nga njësitë e vetëqeverisjes lokale, vërtetimet dhe ekstraktet dhe dokumentet tjera të lëshuara nga Agjencia e Kadastrës së Paluajtshmërive, të dhënat nga sistemi i integruar i informacionit shëndetësor i lëshuar nga Administrata Elektronike e Shëndetësisë dhe të tjerët.
3. A është e detyrueshme që kërkesa për qasje në informacion të dorëzohet në formularin e specifikuar nga Agjencia?
-Përgjigje: Formulari i Kërkesës për qasje në informacione publike përcaktohet nga drejtori i Agjencisë për Mbrojtjen e së Drejtës për Qasje të Lirë në Informata Publike dhe si rregull aplikantët duhet të paraqesin kërkesat e tyre në këtë formular. Megjithatë, Kërkuesi nuk duhet të paraqesë Kërkesën për qasje në informacione të natyrës publike në formularin e përcaktuar. Kërkesa mund të dorëzohet edhe me një parashtresë të zakonshme që do të përmbajë të dhënat nga neni 16 i Ligjit për qasje të lirë në informacione publike dhe në të do të theksohet se informacioni është kërkuar në pajtim me këtë ligj.
4. Si veprojnë zyrtarët pas kërkesave të pranuara jo të plota, të paqarta dhe të pakuptueshme?
– Përgjigje : Nëse kërkesa për qasje në informacione të natyrës publike është e paplotë, pra nuk përmban asnjë nga elementet thelbësore që mbajtësi të mund të veprojë sipas saj, mbajtësi është i detyruar t’i kërkojë kërkuesit plotësimin, sqarimin. , pra të saktësojë kërkesën, duke treguar pasojat nëse nuk e bën këtë brenda tre ditëve nga dita e marrjes së njoftimit. Nëse kërkuesi nuk e plotëson dhe nuk specifikon kërkesën për qasje në informacione publike brenda afatit të caktuar, pronari i informacionit do të marrë vendim për refuzimin e kërkesës. Kundër këtij vendimi lejohet ankesë në Agjenci. Procedura është e njëjtë kur kërkesa për akses në informacione të karakterit publik, edhe pas ndryshimit, nuk plotëson kërkesat e nenit 16 të ligjit, pra nuk përmban asnjë nga elementët thelbësorë që e përbëjnë formë, dhe për këtë arsye pronari i informacionit nuk mund të veprojë sipas tij. .
5. Për çfarë arsye mund të refuzohen kërkesat për qasje në informacione publike?
– Përgjigje: Mbajtësit e informacionit mund të refuzojnë aksesin në informacion në rastet e përcaktuara në nenin 6 paragrafi 1 të ZSPIJK-së, pra nëse informacioni i referohet:
1. informacion që, në bazë të ligjit, është informacion i klasifikuar me shkallë të përshtatshme klasifikimi;
2. të dhënat personale, zbulimi i të cilave do të nënkuptonte shkelje të mbrojtjes së të dhënave personale;
3. informacione, dhënia e të cilave do të nënkuptonte shkelje të konfidencialitetit të procedurës tatimore;
4. informacionin e marrë ose të përpiluar për hetim, procedim penal ose kundërvajtës, për zbatimin e procedimeve administrative dhe civile, dhënia e të cilave do të kishte pasoja të dëmshme për rrjedhën e procedimit dhe
5. informacion që kërcënon të drejtat e pronësisë industriale ose intelektuale (patenta, modeli, mostra, marka tregtare dhe marka e shërbimit, treguesi i origjinës së produktit).
Informatat e përcaktuara në paragrafin (1) të këtij neni vihen në dispozicion kur të pushojnë arsyet e padisponueshmërisë së tyre.
Përjashtimisht nga paragrafi (1) i këtij neni, poseduesit e informacionit do të miratojnë qasjen në informacion, pas testit të detyrueshëm të dëmshmërisë, i cili do të përcaktojë se me publikimin e një informacioni të tillë, pasojat në interesin për t’u mbrojtur janë më të vogla se interesi publik i përcaktuar me ligj që do të arrihej me publikimin e informacionit.
6. A ka arsye për kryerjen e Testit të Dëmtimit?
– Përgjigje : Detyrimi ligjor për zbatimin e detyrueshëm të testit të dëmit në rast refuzimi të kërkesave është i përcaktuar saktësisht, por ligji, si në vendet e tjera, nuk parashikon një përshkrim dhe procedurë të saktë pas testimit. Nuk ka kritere të shkruara për kryerjen e Testit. Zbatohet vetëm për përjashtimet nga aksesi i lirë, duke përfshirë dokumentet e klasifikuara dhe të dhënat personale. ZSPIJK nuk parashikon përjashtime apo përjashtime absolute që do të shmangnin Testin. Kjo do të thotë që një dokument i klasifikuar me nivelin më të lartë të klasifikimit, d.m.th., një “sekret shtetëror” dhe të dhënat personale të mbrojtura i nënshtrohen shqyrtimit përmes Testit të Dëmtimit.
Testi në fjalë kryhet në tri pjesë:
1. Përjashtimi nga aksesi i lirë në informacion duhet të parashikohet dhe të përshkruhet saktësisht në ligj. Ligji për qasje të lirë në informacione të natyrës publike e ka përcaktuar këtë kategorikisht në nenin 6 paragrafi 1.
2. Nëse aksesi mundëson dëm të konsiderueshëm ndaj atij qëllimi të mbrojtur. Me kryerjen e Testit, mbajtësi duhet të sigurojë prova se zbulimi i informacionit të kërkuar do ta dëmtojë atë, domethënë do të shkaktojë dëmtim të konsiderueshëm të interesit të mbrojtur.
3. Dëmi që do t’i shkaktohet objektivit të mbrojtur duhet të jetë më i madh se interesi publik në zbulimin e atij informacioni.
7. Çfarë informacioni në lidhje me prokurimin publik duhet të vihet në dispozicion të publikut?
– Përgjigje : Neni 10 paragrafi 1 paragrafi 18 i Ligjit për qasje të lirë në informacione publike (“Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 101/2019) thotë se poseduesit e informacionit janë të obliguar ndaj publikut të ndërmjetësojnë “ të gjithë dokumentacionin për prokurimin publik…”.
8. Cila është detyra dhe përgjegjësia e zyrtarëve për ndërmjetësimin e informimit publik?
– Përgjigje : Çdo posedues i informacionit është i detyruar me akt të caktojë një ose më shumë persona zyrtarë për ndërmjetësim në ushtrimin e së drejtës së aksesit të lirë në informacion, të cilët do të kontaktojnë kërkuesit dhe do të japin informacionin e nevojshëm. Zyrtari ka detyrimin të kryejë procedurën pas një kërkese për akses në informacione të karakterit publik, për të ndihmuar kërkuesit, për të marrë informacionin e kërkuar në mënyrë të shpejtë dhe të thjeshtë, me më pak kosto dhe më pak humbje kohe. me të cilin do ta realizojnë të drejtën e tyre të garantuar me Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe të funksionalizuar në ZSPIJK. Emërimi i zyrtarit është një lehtësim për aplikantin, sepse ai e di paraprakisht se kush duhet të veprojë sipas kërkesës së tij. Zyrtari është i detyruar t’i ofrojë kërkuesit ndihmën e duhur gjatë plotësimit të Kërkesës për qasje në informacione të natyrës publike.
Për marrjen e kërkesave për informacion, mbajtjen dhe dhënien e informacionit, zyrtari mban një procesverbal të veçantë. Të dhënat do të shërbejnë për të lehtësuar përgatitjen e Raportit Vjetor, i cili duhet të dorëzohet në Agjenci.
9. A duhet të përgjigjen me zgjidhje të gjitha kërkesave për qasje në informacione publike?
– Përgjigje : E saktë. Mbajtësi i informacionit, duke vepruar sipas kërkesave për qasje në informacione të karakterit publik, miraton një akt administrativ – vendim – pavarësisht nëse i përgjigjet pozitivisht kërkesës, nëse e refuzon atë tërësisht apo pjesërisht, nëse e refuzon atë. ose ndërpret ose ndalon procedurën për të njëjtën. Struktura dhe elementet e detyrueshme të aktit administrativ të shkruar janë të përcaktuara në nenin 88 të Ligjit për Procedurën e Përgjithshme Administrative.
10. Si të trajtohen kërkesat në të cilat kërkohet një numër i madh i dokumenteve?
– Përgjigje : Kur mbajtësi i informacionit, për shkak të vëllimit të informacionit të kërkuar, i duhet më shumë kohë se afati i përcaktuar në nenin 21 të ZSPIJK-së, pra më shumë se 20 ditë, afati i përgjigjes mund të zgjatet deri në maksimum 30 ditë. . Për zgjatjen e afatit, Mbajtësi është i detyruar të njoftojë (në mënyrë elektronike) Kërkuesin menjëherë, e më së voni brenda shtatë ditëve nga marrja e Kërkesës.
11. A mund dhe në cilat raste të tarifohet për informacionin e kërkuar?
– Përgjigje : Shikimi i informacionit të kërkuar është falas. Aplikanti është i detyruar të paguajë për transkriptin e marrë, fotokopjen ose regjistrimin elektronik në shumën e kostove materiale (rekomandohet vetëm për informacion të gjerë të kërkuar). Kompensimin për shpenzimet materiale e përcakton Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 136/06 dhe “Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 140/17). Nëse Kërkesa i referohet informacionit të një vëllimi më të madh, Mbajtësi i Informacionit mund të kërkojë një pagesë paraprake të tarifës për të mbuluar kostot.
12. Çfarë duhet të vendoset në listën e informacionit publik?
– Përgjigje : Mbajtësit e informacionit janë të detyruar të ruajnë dhe përditësojnë rregullisht Listën e informacionit, duke zhvendosur në të informacionin që ata kanë krijuar, ose që kanë dhe që rrjedhin nga kompetencat e tyre. Ato përshkruhen dhe deklarohen më konkretisht në nenin 10 të ZSPIJK.
13. Kush dhe kur mund të paraqesë një ankesë në Agjenci?
– Përgjigje : E drejta për mbrojtje ligjore, me paraqitjen e ankesës në Agjenci, e ka vetëm aplikanti i cili ka paraqitur Kërkesë për qasje në informacione të natyrës publike në përputhje me ZSPIJK. Ankesa mund të paraqitet brenda 15 ditëve pas skadimit të afatit ligjor për përgjigje nga Mbajtësi i Informacionit, pra brenda 15 ditëve nga marrja e përgjigjes ose zgjidhjes nga Mbajtësi i Informacionit. Në të kundërt, ankesa do të trajtohet dhe refuzohet si e pakohë.
14. Si duhet të veprojnë zyrtarët për ndërmjetësimin e informacionit në rastet kur atyre u paraqitet një kërkesë për qasje në informacione të natyrës publike që përmban një numër të madh pikash. A duhet të hartohet një zgjidhje e veçantë për secilën pikë të Kërkesës?
– Përgjigje: Jo! Çdo kërkesë për akses në informacione të karakterit publik i përgjigjet me një akt administrativ, pra merret një vendim, në dispozitiv dhe në shpjegim është shënuar në mënyrë shteruese se si është përgjigjur sipas pikës 1, pika 2, pika 3. .. nëse u refuzua, u përgjigj pozitivisht, u refuzua etj.
