RAPORT PËR KONTROLLIMIN E KRYER PËR DOKUMENTET E SHPALLURA DHE INFORMACIONET TË CILAT KOMUNAT, BNJVL DHE QENDRAT PËR ZHVILLIMIN E RAJONEVE TË PLANIFIKIMIT NË REPUBLIKËN E MAQEDONISË SË VERIUT SI POSEDUES TË INFORMACIONEVE JANË TË OBLIGUAR T’I SHPALLIN NË UEB FAQET E TYRE
Agjencia për Mbrojtjen e të Drejtës për Qasje të Lirë në Informacione me Karakter Publik, në përputhje me kompetencat e saj, monitoroi 88 posedues, përkatësisht uebfaqet e komunave, Asociacionin e Njësive të Vetëqeverisjes Lokale dhe Qendrat për Zhvillimin e Rajoneve të Planifikimit, dhe publikoi në Listën e mbajtësve të informacionit në faqen e internetit të Agjencisë. Monitorimi u krye në periudhën nga 1 deri në 20 korrik 2021. Njësia për Bashkëpunim dhe Analizë ishte përgjegjës për monitorimin e zbulimit të plotë të dokumenteve dhe informacionit që mbajtësit e informacionit kërkohet t’i publikojnë në uebfaqet e tyre sipas nenit 10 të Ligjit për Qasje të Lirë në Informacion me Karakter Publik.
Informacioni i publikuar në mënyrë aktive i poseduesve duhet të jetë lehtësisht i arritshëm dhe i kuptueshëm, të jetë në gjendje të përdoret, të jetë relevant për qytetarët dhe të përditësohet rregullisht. Informacioni është një parakusht për qeverinë e përgjegjshme dhe baza për proceset demokratike – informacioni mbi punën e palëve të interesuara u mundëson qytetarëve të nxjerrin në mënyrë adekuate përfundime dhe të marrin pjesë në vendimmarrje për çështje me interes për ta. Transparenca dhe qasja në informacionin publik janë instrumente të pandashëm në luftën kundër korrupsionit.
Duhet theksuar se faqet e internetit të mbajtësve të monitoruar azhurnohen sipas aktiviteteve të tyre dhe ata kanë funksionin e tyre si informatori i parë për qytetarët dhe shërbimet që ata ofrojnë. Sidoqoftë, duhet të theksojmë se shumica e uebfaqeve të mbajtësve të informacionit nuk i publikojnë të dhënat nga kompetencat e tyre dhe nuk i sistemojnë informacionet në përputhje me nenin 10 të Ligjit për QLIKP. Ne gjithashtu dëshirojmë të theksojmë se informacioni i pasistemuar krijon konfuzion tek qytetarët për qasje të lehtë në informacionin që u nevojitet, në përputhje me detyrimin ligjor për transparencën e mbajtësve të informacionit publik. Prandaj, ne u bëjmë thirrje autoriteteve komunale që t’i vënë informacionet në dispozicion të qytetarëve me një maksimum prej tre klikimesh. “Qytetarë të informuar, qytetarë të kënaqur”, kjo është maksima për një qeverisje transparente komunale.
Sipas metodologjisë së përcaktuar, në lidhje me nenin 10 të Ligjit, u kontrollua nëse mbajtësit e monitoruar kanë publikuar të 22 kategoritë e informacionit që janë të detyruar t’i publikojnë në faqet e tyre të internetit dhe nëse informacioni i publikuar është i plotë dhe i përditësuar. Përkatësisht, çdo lloj informacioni i publikuar plotësisht dhe i përditësuar u vlerësua me notën 1, çdo publikim i pjesshëm i informacionit të kërkuar u vlerësua me notë 0.5, dhe çdo informacion i pabotuar (ose jo i publikuar në mënyrë transparente) u vlerësua me 0 pikë.
Në varësi të numrit të përgjithshëm të pikëve që mbajtësit e monitoruar morën në lidhje me dokumentet dhe informacionin e kërkuar të publikuar në përputhje me nenin 10 të Ligjit, u bë një gradim i shkallës së përmbushjes së detyrimit ligjor për transparencën e tyre aktive, si më poshtë : mbajtësit me shumë nivel të ulët të transparencës që kanë midis 0 dhe 6 pikë, me nivel të ulët midis 7 dhe 10 pikë, mbajtësit me nivel mesatar midis 10 dhe 14 pikë, dhe me nivel të lartë të transparencës nga 17 në 22 pikë. Kështu, u përcaktua se 8 mbajtës kanë një shkallë të lartë transparence në lidhje me informacionin e publikuar, 39 kanë një nivel mesatar të transparencës, 24 kanë një nivel të ulët dhe 17 kanë një nivel shumë të ulët të performancës në lidhje me transparencën aktive.
Monitorimi tregoi se komuna e Valandovës ka 20 pikë nga 22 të mundshme në përputhje me nenin 10 të Ligjit për QLIKP, e ndjekur nga komunat Demir Hisar dhe Koçan me nga 19 pikë secila. Si shembuj të mirë, të cilët në mënyrë të shpejtë dhe të thjeshtë janë pajtuar me Nenin 10 janë komunat e Valandovo dhe Demir Hisar, me 22 kategoritë e kërkuara në përputhje me detyrimin ligjor janë sistemuar si më poshtë:
Komuna Vallandovë:
Komuna Demir Hisar:
https://www.demirhisar.gov.mk/sloboden-pristap-do-informacii.html
Me këta dy shembuj, ne duam t’u tregojmë autoriteteve të tjera komunale që të rregullojnë transparencën aktive të uebfaqeve të tyre duke ndjekur këta pronarë, gjë që do t’i afrojë punën e tyre më pranë qytetarëve dhe në të njëjtën kohë do të rrisë transparencën dhe llogaridhënien e tyre.
Agjencia, duke kryer monitorimin, përcaktoi se transparenca aktive e mbajtësve është ende në një nivel që kërkon që komunat të përmirësojnë aktivitetin e tyre ndaj qytetarëve dhe të vendosin informacionin që ata publikojnë në një banderolë / lidhje të veçantë të titulluar LISTA E INFORMACIONEVE, e cila do të jetë i njëjtë i disponueshëm për kërkuesit dhe kështu të zvogëlojë numrin e kërkesave për qasje të lirë në informacione me karakter publik.
Në të ardhmen, trajnimet që Agjencia organizon vazhdimisht për zyrtarët me mbajtësit e informacionit do t’i japin theks transparencës aktive dhe zbatimit të qëndrueshëm të nenit 10 të Ligjit për QLIKP, sepse në atë mënyrë mbajtësit i ndihmojnë qytetarët që të kuptojnë më mirë funksionimin e institucioneve, të drejtat dhe detyrimet e tyre, mënyrën në të cilën ata mund të ndikojnë në vendimmarrjen që reflekton në jetën dhe punën e tyre të përditshme, si dhe të kenë qasje më të lehtë në shërbimet e ofruara nga institucionet nën kompetencat e vetqeverisjes lokale.
